
زمانی که دچار افتادگی مثانه می شوید، ساختارهای حمایت کننده از اندام های لگنی (به نام کف لگن) ضعیف می شوند و باعث می شوند که بخشی از مثانه به داخل واژن بیفتد. هنگامی که بخشی از رحم به داخل واژن می افتد، به آن افتادگی رحم می گویند. پرولاپس مثانه که به نام سیستوسل نیز شناخته می شود، یک مشکل شایع در زنان است. در موارد شدید، مثانه در دهانه واژن قابل مشاهده است. برآمدگی واژن شایع ترین علامت است. گزینههای درمانی در مواردی افتادگی مثانه خفیف باشد با مواردی که افتادگی مثانه شدید باشد متفاوت میباشد که در ادامه به هر کدام از انها اشاره میشود.
راهکارهای درمانی در افتادگی مثانه خفیف
در صورتی که علائم افتادگی مثانه مشکل جدی را برای بیمار ایجاد نکند میتوان با درمانهای ساده این بیماری را تحت کنترل قرار داد، برخی از راهکارهایی که در درمان افتادگی مثانه خفیف پیشنهاد میشود عبارتند از:
عدم بلند کردن اجسام سنگین
هرگونه فشاری که به ناحیه لگن وارد شود میتواند علائم افتادگی مثانه را شدیدتر نماید، بنابراین جهت جلوگیری از عود علائم باید از بلند کردن هرگونه جسم سنگین و فشار به ناحیه لگن خودداری نمائید.
زور زدن ممنوع: اگر دچار یبوست هستید هرگونه زور زدن در هنگام دفع میتواند منجر به تشدید علائم افتادگی مثانه شود، بنابراین یکی از راهکارهای درمانی برای افتادگی مثانه، درمان یبوست و جلوگیری از هرگونه زور زدن میباشد.
کاهش وزن
اضافه وزن و چاقی از عواملی هستند که منجر به فشار به عضلات کف لگن و افتادگی مثانه میشود، بنابراین جهت کاهش فشار به این قسمت و درمان افتادگی مثانه یکی از راهکارهای مناسب کاهش وزن و دست یابی به وزن ایده آل میباشد.
استروژن درمانی
با شروع یائسگی میزان ترشح هورمون استروژن کاهش مییابد و این موضوع منجر به شل شدگی و افتادگی عضلات واژن میشود که به نوبهی خود موجب افتادگی مثانه و سایر اندام لگن داخل میشود، با استروژن درمانی عضلات کف لگن استحکام خود را به دست مییابند و افتادگی مثانه تا حدود بسیاری بهبود مییابد.
تمرینات کگل
تمرین کگل یک تمرین ورزشی مناسب جهت تقویت منافذ ادرار، واژن و راست روده میباشد. نحوهی انجام این تمرین بدین صورت است: ابتدا عضلاتی که در هنگام دفع ادرار به صورت اختیاری موجب قطع ادرار میشود را شناسایی نمائید، سپس این عضلات را به مدت 10 ثانیه منقبض نمائید، و در مرحله بعد عضلات را شل نمائید. این تمرین را سه مرتبه در روز و هر بار 10 مرتبه تکرار نمائید، ظرف مدت 3 تا 6 هفته متوجه تقویت عضلات دیواره واژن و بهبود افتادگی مثانه خواهید شد.
استفاده از پساری واژن
پساری وسیلهای است که معمولاً از جنس پلاستیک و به شکل حلقه میباشد که مانند تامپون در واژن قرار داده میشود تا از افتادگی اندامهای داخل لگن مانند مثانه جلوگیری نماید. این دستگاه توسط پزشک باید قرار داده شود و علاوه بر درمان افتادگی مثانه میتواند بیاختیاری ادرار را نیز کنترل نماید. با توجه به اینکه استفاده از پساری موجب افزایش التهاب و عفونت میشود باید به صورت مرتب (ترجیحاً هر 3 ماه یکبار) تحت معاینه پزشک زنان قرار داشته باشید.
درمان افتادگی مثانه شدید
در مواردی که افتادگی مثانه متوسط و یا شدید باشد و با درمانهای مرحله اول بهبودی حاصل نشود احتیاج به درمان جراحی جهت افتادگی مثانه دارید. روشهای مختلفی برای جراحی وجود دارد که رایج ترین آنها عبارتند از:
جراحی ترمیمی
در این روش اندامهای لگن به موقعیت اصلی خود برگردانده میشوند، یکی از انواع شایع جراحی ترمیمی مثانه، ترمیم دیوار قدامی واژن میباشد که تحت عنوان کولپوگرافی قدامی نیز شناخته میشود. در این روش جراحی یک برش در دیوارهی واژن ایجاد می شود تا بافتی که مثانه را از واژن جدا می نماید سفت شود.
نوع دیگر جراحی ترمیمی، جراحی ساکرومولپوپکسی نام دارد که به صورت لاپاراسکوپی و توسط ابزار رباتیک انجام میشود.
جراحی انسدادی
در طی این جراحی جهت حمایت از اندامهای داخل لگن مانند مثانه، لگن تنگ و یا بسته میشود، این جراحی تحت عنوان کولپوکلیزیس نیز نامیده میشود. در طی این جراحی دیواره های جلویی و پشتی واژن به یکدیگر دوخته میشوند تا کانال واژن کوتاهتر شود در نتیجه اندامها داخل لگن در جای خود ثابت باقی میمانند.
با اینکه موفقیت این نوع از جراحی تقریباُ 100 درصد میباشد اما پس از این جراحی رابطه جنسی از طریق واژن غیرممکن میشود، بنابراین بسیاری از خانمها علاقهای به انجام این جراحی ندارند.
نحوهی انجام این جراحیها با بیهوشی عمومی می باشد.
میتوانید چند ساعت پس از اتمام جراحی به منزل بازگردید، دورهی بهبودی بین 4 تا 6 هفته طول میکشد.
به طور کلی در اکثر موارد درمان جراحی با موفقیت انجام خواهد شد و افراد پس از جراحی دیگر نیازی به جراحی مجدد ندارند اما گاهی اوقات ممکن است درمانهای بیشتری پس از جراحی نیز احتیاج باشد
با کنترل وزن، عدم انجام فعالیتهای سنگین، ترک سیگار، کنترل دیابت، ورزش و فعالیت بدنی، کنترل یبوست و سایر راهکارها میتوانید از عود افتادگی مثانه و جراحی مجدد جلوگیری نمائید.
منابع:
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15468-cystocele-fallen-bladder
https://www.niddk.nih.gov/health-information/urologic-diseases/kegel-exercises
http://www.urocenterofnewyork.com/for-women/pelvic-organ-prolapse/prolapsed-bladder-pessaries/
https://www.healthline.com/health/bladder-prolapse-surgery#procedure